Η Επανάσταση του 1821 και το Κρυφό Σχολειό
Η Επανάσταση του 1821 και το Κρυφό Σχολειό
“Χαρά που το ‘χουν τα βουνά, τα κάστρα περηφάνια, γιατί γιορτάζει η Παναγιά, γιορτάζει κι η πατρίδα. Να βλέπεις διάκους με σπαθιά, παπάδες με ντουφέκια, να βλέπεις και το Γερμανό, της Πάτρας το δεσπότη πώς ευλογάει τ’ άρματα κι ευχέται τους λεβέντες”
Διαβάστε αποσπάσματα από συνέντευξη του διακεκριμένου επιστήμονα Σαράντου Καργάκου με θέμα την Επανάσταση του 1821.
Αν και η συνέντευξη είναι πραγματικά γεμάτη από σημαντικές και ενδιαφέρουσες ιστορικές πληροφορίες που με τα χρόνια “ξεχάστηκαν” και στις οποίες δεν έχουμε πλέον τόσο εύκολη πρόσβαση (παρά την εποχή της “πληροφόρησης” στην οποία ζούμε) προσπαθήσαμε να ξεχωρίσουμε ορισμένα σημεία, ως αποσπάσματα της συνέντευξης και να τα μεταφέρουμε σε γραπτό λόγο.
Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν ισοσταθμίζουν τα αποσπάσματα αυτά τις πληροφορίες που αντλούνται από το 60λεπτο βίντεο.
Η Επανάσταση του 1821 και το Κρυφό Σχολειό
Η Επανάσταση του 1821 και το Κρυφό Σχολειό
Πότε ξεκίνησε και πότε τελείωσε η Επανάσταση του 1821; – 02:22
“Η Επανάσταση του 1821 ξεκινάει επισήμως στις 22 Φεβρουαρίου με τον αρχηγό της τον Αλέξανδρο Υψηλάντη ο οποίος εισέρχεται στο Γιάσι και η Επανάσταση μετά από λειτουργία στον ναό των Τριών Ιεραρχών του Ιασίου ευλογείται από τον τοπικό Μητροπολίτη ο οποίος, κατά το βυζαντινό έθιμο, φοράει τη ζώνη στον αρχηγό της Επανάστασεως και του δίνει το σπαθί.
Η Επανάσταση τελειώνει στις 12 Σεπτεμβρίου του 1929 με τον Δημήτριο Υψηλάντη. Με Υψηλάντη ξεκίνησε, με Υψηλάντη τελείωσε. […] Μάχη της Πέτρας. Και το λέγω αυτό, διότι πρέπει να καταρριφθεί αυτό το παραμυθάκι για κουτά παιδιά ότι η Επανάσταση τελείωσε με τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου. […] Η Επανάσταση κράτησε άλλα 2 χρόνια.”
Ο Αφορισμός της Επανάστασης – 20:46
– Εγώ, το θέμα του αφορισμού το έθιξα το 1954 […] και τότε κινδύνεψα – μιλάμε για το ’54 – να αποβληθώ από όλα τα σχολεία της Ελλάδος.
– Γιατί; Τι υποστηρίξατε;
– […] Ήμουν φυσικά αντίθετος […] Όμως, όταν μελετήσει κανείς το θέμα αυτό σε βάθος θα διαπιστώσει ότι ήταν μία πολιτική πράξη, σε συνεργασία με τον σεϊχουλισλάμη (Σημείωση: Ανώτατος θρησκευτικός αρχηγός των Οθωμανών. Πρόκειται για τον Χατζή Χαλίλ Εφέντη) […]
Αν ήταν σωστοί ιστορικοί αυτόν έπρεπε να τιμάμε […] Διότι δύο ημέρες μετά το μαρτύριο του Γρηγορίου, μαρτύρησε κι αυτός. Διότι εσφαγιάσθησαν τότε, από την Κωνσταντινούπολη να περάσουμε στα Μοσχονήσια και στο Αϊβαλί και να φτάσουμε έως τη Σμύρνη, 10.000 άνθρωποι. Μπροστά σ’ αυτό το αίμα, υπήρξε μία συμφωνία Γρηγορίου Ε’ και σεϊχουλισλάμη.
Δικαίωμα του κάθε ιστορικού είναι να έχει μία “reservatio mentalis” διανοητική επιφυλακτικότητα. Αλλά δεν μπορείς, με βάση τον αφορισμό, να λες ότι ο ρόλος του κλήρου υπήρξε αρνητικός.
2.000 κληρικοί, κατά το πλείστον καλόγεροι – το ποίημα που είπατε, όταν λέει ΄οι διάκοι’ δεν εννοεί τον Αθανάσιο Διάκο, εννοεί […] τον εκκλησιαστικό κόσμο γενικότερα – μετέχουν στην Επανάσταση.
Πόσοι ξέρουν από τους νεο-ιστορικούς ότι ένας Πατριάρχης (Σημ: πρόκειται για τον Κύριλλο ΣΤ’) θυσιάστηκε στην Ανδριανούπολη; Πόσοι ξέρουν ότι η θρησκευτική ηγεσία της Κύπρου έγινε ‘τραούλι’ – για να το πω Κυπριακά […] Και ακόμη πόσοι ξέρουν ότι ένας Πατριάρχης εγκαταλείπει τον πατριαρχικό του θρόνο για να μετάσχει στην Ελληνική Επανάσταση και εννοώ τον Θεόφιλο Β’ τον Πάτμιο, ο οποίος εγκαταλείπει τον πατριαρχικό θρόνο και περιτρέχει όλα τα νησιά για να μπορέσει να κρατήσει ψηλά τη σημαία της Επαναστάσεως; […]
“Σήμερα, έχουνε φέρει σε τέτοια κατάντια το λαό μας, ώστε να προσκυνά προσκυνημένους που για να πάρουν τις θέσεις αυτές έχουν δώσει γην και ύδωρ.” – 38:23
– Εδώ έχουμε φτάσει σ΄ένα τέτοιο σημείο, ο Ελύτης να χαρακτηρίζεται εθνικιστής, το ίδιο και ο Σεφέρης. Ακόμα να βαφτίζεται ότι ήταν ένας άνθρωπος τεμπέλης και πού και πού έγραφε και κάποια ποιηματάκια. Με άλλα λόγια να μην αφήσουμε τίποτα όρθιο στον τόπο αυτό; Και τότε ποιοι θα μείνουν όρθιοι;
Θα μένουν εκείνοι οι οποίοι έχουν καταλάβει τις θέσεις τις υψηλές – όχι γιατί είναι ψηλοί – αλλά γιατί κρατάνε θέσεις ψηλές. Δηλαδή οι μεγαλόμισθοι των διαφόρων, ας το πούμε, υπουργείων; […] Σήμερα, έχουνε φέρει σε τέτοια κατάντια το λαό μας, ώστε να προσκυνά προσκυνημένους που για να πάρουν τις θέσεις αυτές έχουν δώσει γην και ύδωρ.
Η Επανάσταση του 1821 και το Κρυφό Σχολειό
“Το 1821 ήταν και ένα πνευματικό γεγονός” – 55:38
Μιλάμε για το ’21. Το ’21 δεν ήταν μόνο ένα πολιτικό γεγονός. Ήταν και πολιτικό αλλά ήταν και ένα πνευματικό γεγονός. Γιατί μέσα από το ’21 βγαίνει ο πρώτος και μεγαλύτερος Έλληνας ποιητής, ο Διονύσιος Σολωμός. Και μετά μέσα από το ’21 βγαίνει και ο Ανδρέας Κάλβος.
Δηλαδή, με την Επανάσταση, έχουμε και μία πνευματική εξανάσταση. Αυτό δεν το βλέπουν οι σοφοί του παρόντος; Αλλά είναι δυνατόν να είναι σοφοί οι άνθρωποι οι οποίοι δέχονται να μετέχουν σε επιτροπές οι οποίες ονομάζονται επισήμως “επιτροπές σοφών”; Ο Σωκράτης, εάν του το έλεγαν αυτό, θα ζητούσε και 2η δόση κόνιο.
Γύζης Νικόλαος – Το κρυφό σχολειό (Η Επανάσταση του 1821 και το Κρυφό Σχολειό)
Κρυφό Σχολειό: Μύθος ή Πραγματικότητα; – 43:11
– Ένα μικρό σχόλιο. Μύθος ή πραγματικότητα το Κρυφό Σχολειό; […]
– […] ενώ είναι δικαίωμα του ιστορικού να αμφισβητήσει την ύπαρξη του κρυφού σχολειού, να αγνοήσει την παράδοση, δεν είναι δικαίωμά του να αγνοεί γραπτές μαρτυρίες. Υπάρχει η μαρτυρία του Στέφανου Κανέλλου […] ο οποίος στέλνει επιστολή σε Γερμανό συγγραφέα και του λέγει ότι οι Έλληνες, επειδή δεν υπάρχουν σχολειά […] δια κοινής συνδρομής, εξασφαλίζουν τα λεγόμενα “κοινά σχολειά” τα οποία λειτουργούν κρυφά. […]
Μαρτυρία για το κρυφό σχολειό (1958) – 57:13
Θέλω να κλείσω – λέγαμε για το Κρυφό Σχολειό – σε ένα περιοδικό του 1958 με τίτλο “Γνώσις: Αφιέρωμα στο ’21” υπάρχει ένα άρθρο με τίτλο “Μακεδονικές ημέρες” υπό Σταύρου Μάνεση, συντάκτου του ιστορικού λεξικού της ελληνικής γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών. Γυρίζει ο Μάνεσης τα χωριά της Δυτικής κυρίως Μακεδονίας και βρίσκεται σε ένα χωριό στο Τσοτύλι. Διαβάζω από το κείμενο αυτό:
“Ο σεβασμός στην Εκκλησία έχει παλιά παράδοση και είναι σαν μια πράξη ευγνωμοσύνης για τη συμπαράστασή της στον αγώνα.
‘Εδώ διάβασα’ μου δήλωσε με περηφάνεια ο 80άρης πρόεδρος του χωριού Αγιά Σωτήρα, Δημήτρης Ζηκόπουλος, δείχνοντάς μου το νάρθηκα της Αγίας Παρασκευής, μιας εκκλησιάς 200 χρονών, θέλοντας να με πει ότι εκεί έμαθε τα γράμματα που ξέρει. […] ‘Οι Τούρκοι δεν μας άφηναν να μαθαίνουμε γράμματα και ερχόμασταν σε τούτο το κρυφό σχολειό. Το μόνο που δεν τους πολυένοιαζε ήταν να διαβάζουμε το Οχτωήχι και το Ψαλτήρι για να μην παίρνουν τα μυαλά μας αέρα με τ’ άλλα διαβάσματα. Θυμάμαι με τι χαρά και με τι τρομάρα, οικονόμισε το καιρό εκείνο ο παπούλης που μας διάβαζε – άγιο το χώμα που τον σκεπάζει – μια Ηλιάδα του Ομήρου. Σαν τελειώναμε την ανάγνωση, την παράχωνε κάτω από την πλάκα που βλέπεις εδώ για’ […]”
Δείτε επίσης: Εξερευνώντας ένα κρυφό σχολειό του 1551 στο Πωγώνι Ιωαννίνων (βίντεο)
Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη του Σ. Καργάκου στο βίντεο που ακολουθεί:
